Prof. Dr. Kozanoğlu’ndan enflasyon yorumu: “Şimdilik enflasyonda ‘en kötü geride
kalsa da’ bizi derinleşen yoksulluk bekliyor”
“Gelecek yıllarda çok yüksek bir reel faiz ödeme faturası çıkacaktır”
TÜİK’in mayıs ayı enflasyon rakamlarını açıklamasından sonra Ekonomist Prof. Dr. Hayri
Kozanoğlu önemli değerlendirmelerde bulundu. Prof. Dr. Kozanoğlu, “Ekonomi yönetiminin
sinsi bir planı seziliyor. Enflasyonda şimdilik ‘en kötü geride kalsa da’ bizi yüksek fiyat
artışları halk için hayat pahalılığı derinleşen yoksulluk bekliyor.”
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mayıs ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. TÜİK verilerine
göre, Mayıs 2024 Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 75,45, aylık yüzde 3,37 arttı.
TÜFE'deki değişim 2024 yılı mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 3,37, bir önceki yılın
Aralık ayına göre yüzde 22,72, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 75,45 ve on iki aylık
ortalamalara göre yüzde 62,51 olarak gerçekleşti. Enflasyon nisan ayında yıllık bazda yüzde
69,80, aylık bazda yüzde 3,18 olarak kaydedilmişti. TÜİK verilerine göre yıllık enflasyonda
mayıs ayında 18 ayın zirvesi görüldü.
Açıklanan verileri detaylı bir şekilde yorumlayan Altınbaş Üniversitesi İşletme Fakültesi
Öğretim Üyesi, Ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu konuyla ilgili detaylı değerlendirmelerde
bulundu ve gelecek dönemle ilgili beklentilerini aktardı.
Prof. Dr. Kozanoğlu’nun açıklanan rakamlar üzerine yaptığı değerlendirme şu şekilde oldu:
“Bizi önümüzdeki 12 ay %19 civarında bir enflasyon bekliyor”
“Tüketici fiyatları mayıs ayında %3,37 artışla %75, 45’e yükseldi. Bu Kasım 2022’den bu
yana en yüksek yıllık artışa işaret ediyor. Bilindiği gibi Merkez Bankası’nın 2024 yıl sonu
enflasyon tahmini % 38. Yılın ilk 5 ayının fiyat artışları % 22,72’yi bulduğuna göre bu hedefin
tutması için aylık enflasyonun %1, 7 ile sınırlı kalması gerekiyor. Yılın geri kalan 7 ayında
%2,0’lik aylık enflasyon bizi %41, %3’lük aylık enflasyon bizi %51’lik yılsonu rakamlarına
götürecek.
“Şöyle bir hesaplama ile; yılın ilk 5 ayında enflasyon %22,72 çıktığına göre 2024 %38, 2025
%14 enflasyon hedefi birlikte düşünüldüğünde bizi önümüzdeki 12 ay %19 civarında bir
enflasyon bekliyor demektir. Bu durumda yıllık devlet tahvillerinin %42’lik faiz oranı hazineye
çok yüksek bir faiz yükü getirir. Zaten Mehmet Şimşek’in sürekli yinelediği TL’deki değer
kaybının enflasyonun altında kalacağı vaadi ile bu olgular birleşince, bu cazip fırsatı
kaçırmak istemeyen “sıcak para” oluk oluk akıyor. Ancak bu ekonomiye gelecek yıllarda çok
yüksek bir reel faiz ödeme faturası çıkacaktır.”
“Ana harcama grupları temelinde bakıldığında aylık en fazla artış %9,60 ile giyim ve
ayakkabı da ve %7,08 ile konutta görüldü. Konuttaki artışa, doğalgazın 2023 seçim vaadi
olarak 25 m3’e kadarki kısmının parasız verilmesi uygulamasının kaldırılması tek başına
%0,66 etki yaptı. Lokanta ve otellerdeki %5,53 artışta turizm sezonunun başlaması da bir
etken.”
“Dar gelirli yurttaşlar bütçelerini büyük ölçüde üç kaleme, gıda, konut ve ulaştırmaya
harcıyorlar”
“Yıllık bazda bakıldığında eğitim %104,80, konut %9321, lokanta ve oteller %92,94 en fazla
artan gruplar oldu. Dar gelirli yurttaşlar bütçelerini büyük ölçüde üç kaleme, gıda, konut ve
ulaştırmaya harcıyorlar. Bu üç grubun fiyat artışlarının sırasıyla %70,14, %93,21 ve %79,10
olması hissedilen enflasyonun resmi rakamlara göre bile, neden manşet enflasyon
%75,75’ten yüksek olduğunu gösteriyor.”
“En yüksek aylık artış gösteren kalem kakao”
“En yüksek aylık artış gösteren kalemlere göz attığımızda kakao %15,51 ile öne çıkıyor.
Kahve ise %8,82 oranında zamlanmış. Ekmek fiyatlarının %5,43 yükselmesi ‘’kuru ekmek ‘’
yiyenlerin daha maruz kaldığı enflasyonu gösteriyor. Taze meyveler ise 2024’te aylık %6,98
artış gösterirken tek teselli sebze fiyatları %12,14 düşmüş.”
Yurt için üretici fiyatları ise aylık 1,96 artışla yıllık %57,68 olmuş. Bu mart 2023’ten bu yana ki
en yüksek yıllık oran. Üretici enflasyonu en belirleyici imalat sanayiinde %60,31. Bir an için,
neyse üretici fiyatları tüketici fiyatlarından bir parça daha düşük diye teselli bulunabilir. Ne
yazık ki bu çıkarsamada doğru sayılmaz çünkü üretici fiyatları tüketici fiyatlarına birebir
olmasa da zaman içinde yansır. Bu enflasyon düzeyi 2024 %38 2025 %14 tüketici fiyatları
tahminlerinin de tutturulmasının neredeyse olanaksız olduğunun kanıtı sayılabilir.
“Ekonomi yönetiminin sinsi bir planı seziliyor, hayat pahalılığı derinleşen yoksulluk
geliyor”
“Mehmet Şimşek'in ve Merkez Bankası yetkililerinin dilinde sürekli baz etkisiyle enflasyonun
düşeceği var. Gerçekten de 2023'ün temmuz %9,49 ağustos %9.09 oranlarının aradan
çekilmesiyle manşet enflasyonda bir gerileme görülecek. Burada ekonomi yönetiminin sinsi
bir planı seziliyor. Şöyle ki elektrik doğalgaz zamlarını olası KDV ÖTV artışlarını yılın ikinci
yarısını erteliyorlar. Birincisi Böylece Temmuz enflasyonu Görece yüksek gerçekleşse bile
yıllık enflasyon gerileyecek belki de daha önemlisi kamu çalışanlarının ve emeklilerin maaş
artışları ilk 6 ayın enflasyonuna göre belirleneceği için Görece düşük bir zamdan sonra
İnsanlar bir anda yüksek Faturalarla karşılaşacaklar ayrıca döviz kurlarının yatay seyri
Enflasyonun Bu kanaldan beslenmesini önledi ileriki aylarda döviz kurundaki olası bir
sıçrama enflasyona da yukarı yönlü bir basınç yapacak. Enflasyonda Şimdilik en kötü geride
kalsa da bizi yüksek fiyat artışları halk için hayat pahalılığı derinleşen yoksulluk bekliyor.”
