Coğrafi konumu ve Doğu Anadolu üzerinden İran’a uzanan yolların başlangıç noktasında bulunması sebebiyle Trabzon 1. Dünya Savaşı’nda da askerî açıdan büyük önem arz ediyordu.
Anadolu’nun kuzey sahilindeki ikinci derecede ehemmiyeti haiz dış limanlardan biri olan şehrin alınması, Rusların Erzurum’da tutunabilmeleri için zaruriydi. Trabzon’un alınmasının bir diğer faydası da İç Anadolu’ya yapılacak bir harekâta kolaylık sağlayacak olmasıydı. Rus donanmasının Türk Ordusunun ikmal limanı Trabzon’a ilk harekâtı 15 Kasım 1914’te gerçekleşti. Harekâtı planlayan Rus Amiral Eberhard 17 Kasım 1914 sabahı 5 zırhlı, 2 kruvazör, 6 destroyer ve 6 torpidobattan oluşan filosuyla beraberinde birkaç nakliye ve torpil gemisi bulunduğu halde Trabzon önlerine gelip bombardımana başladı…
1914 sonu ve 1915 başlarındaki başarısız Sarıkamış Harekâtı sonrasında Doğu Anadolu bölgesinde Rusya hakimiyeti belirleyici olur. İlerleyen süreçte Erzurum’un da kaybedilmesiyle, zaten denizden saldırı altında bulunan Trabzon’daki Osmanlı egemenliği yerini Rus egemenliğine bırakmıştır.
11 Şubat 1918’de genel hareket emrini alan Osmanlı ordusu, bir koldan Kafkasya üzerine ilerlerken, diğer koldan Miralay Pirselimoğlu Hamdi Bey komutasındaki 37. Tümen; Giresun’dan 123. alay ile takviye edilerek Trabzon üzerine yola çıktı.
Bölgedeki çeteleri de temizleyerek ilerleyen Osmanlı birlikleri 15 Şubat 1918’de Vakfıkebir’i, 18 Şubat 1918’de Akçaabat’ı geri aldı. Birkaç gün içinde çevreyi kontrol altına alan Osmanlı birlikleri 24 Şubat 1918 tarihinde Trabzon’a girdi.